خراسان جنوبی به علت تنوع آب و هوایی ، قدمت تاریخی، اقوام و قبایل مختلف دارای جاذبه های کم نظیر گردشگری است و زیبایی منحصر به فردش در دل کویر آن را به عنوان نگینی در کویر ایران معرفی کرده است.
خراسان جنوبی 10 شهرستان دارد که هر یک ظرفیت های مختلفی برای جذب مسافران نوروزی دارند.
این استان در طول تاریخ هزاران ساله خود بستر افتخارات فراوانی بوده است که آن هم به علت قابلیت‌‌های بی نظیر این خطه است و امروز در ایران و حتی جهان به علت زعفران با کیفیت و فراوانش آن را سرزمین طلای سرخ نامیده اند.
خراسان جنوبی با طبیعتی گرم و نعمت‌های فراوان و خاص خود و با مردمی مهربان و صمیمی همراه با عطر جانبخش گل‌های زعفران در شرقی ترین نقطه ایران قرار گرفته است.
خاک گرم این دیار بستری مناسب برای شکوفایی این گل زیبا است و دامن پر مهرش همچون مادری مهربان پرورش دهنده علما ، فضلا و عرفای بسیار گرانمایه است.
این استان از شمال به استان خراسان رضوی، از شرق به کشور افغانستان، از غرب به استان یزد و از جنوب به استان‌های سیستان و بلوچستان و کرمان منتهی میشود.
به سمت جنوب استان خراسان جنوبی که حرکت می کنیم به شهر بیرجند مرکز استان خراسان جنوبی می رسیم.
این شهر با برخورداری از جاذبه هایی نظیر ارگ کلاه فرنگی ، قلعه بیرجند ، عمارت های شوکت آباد و باغ رحیم آباد و اکبریه ، خانه فرهنگ ، مسجد جامع چهار درخت ، مدرسه معصومیه و مناطق گردشگری بند دره ، بند عمرشاه و آبشار چهارده در ارتفاعات باق ران، موزه های مردم شناسی، باستان شناسی، موزه میراث پهلوانی و موزه مشاهیر از موقعیت های ممتازی از حیث جاذبه برخوردار است.
شهر بیرجند به علت قرارگرفتن در دامنه ارتفاعات باقران و تأثیرپذیری از آنها از نظر موقعیت آب و هوایی شرایط مساعدی نسبت به مناطق اطراف دارد.
بخش کشاورزی بیرجند از جمله توانمندی‌های این شهرستان است که تولید 98 درصد محصول عناب کشور در این شهرستان خود گوشه ای کوچک از این توانمندی‌هاست.
قاین معدن طلای سرخ خراسان جنوبی هم از دیگر شهرستانهای این استان است که 102 کیلومتر با بیرجند فاصله دارد.
وجود جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و فرهنگی از قبیل مسجد جامع قاینات، آرامگاه بوذرجمهر قاینی و ابوالمفاخر ، قلعه آفریز، قلعه کوه ، موزه مردم شناسی و باستان شناسی و موزه آب، مزارع زرشک و زعفران مجموعه ای از جاذبه های گردشگری است که شهرستان قاین در خود جای داده است.
دو محصول زرشک و زعفران از جمله محصولات استراتژیک خراسان جنوبی است که عمده آن در شهرستان قاین تولید و به سایر نقاط کشور و خارج از ایران صادر می شود .
همچنین شهر خضری به عنوان دروازه استان از سمت شمال و خراسان رضوی دارای جاذبه های متعددی از قبیل مسجد جامع خضری، پارک جنگلی ، مزار امامزاده و روستای کارشک و پل سنگی است که به علت آب و هوای معتدل و نسبتاً سرد در قیاس با سایر نقاط استان از شرایط مطلوبی برای پذیرایی از مسافران برخوردار است.
شهر خوسف هم که کهن ترین شهر خراسان جنوبی است در 36 کیلومتری غرب بیرجند و در حاشیه کویر قرار دارد که آثار تاریخی و طبیعی آن شامل روستای تاریخی خور، مسجد جامع خوسف ، مقبره ابن حسام خوسفی ، آبگرم لوت و سنگ نگاره کال چنگال و لاخ مزار است.
به سراغ روستاهای هدف گردشگری این استان هم که برویم ، روستای چنشت جلوه ای ویژه از جاذبه های گردشگری را در خود جای داده است .
پس از عبور از شهر بیرجند و حرکت به سمت جنوب حدفاصل شهر بیرجند و سربیشه در کیلومتر 30 جاده فرعی مناطق گردشگری مزار کاهی و روستای هدف گردشگری چنشت قرار دارند که در طول سال پذیرای خیل عظیم مسافران داخلی و خارجی هستند.
مزار کاهی به علت قرار گرفتن مرقد بی بی زینب خاتون خواهر امام رضا (ع) و همچنین قرار گرفتن در دره ای سرسبز و خوش آب و هوا از جمله نقاط گردشگری این استان محسوب می شود.
در نزدیکی مزار کاهی روستای زیبای چنشت قرار دارد که به دلیل محصور شدن در ارتفاعات و وجود دو غار تاریخی بزرگ و مزار سید حامد علوی و با مردمی با فرهنگ خاص یکی از روستاهای هدف گردشگری شهرستان سربیشه است.
شهر سربیشه هم در 65 کیلومتری محور بیرجند و زاهدان قرار دارد، این شهر به علت قرار گرفتن در مسیر گردشگری شمال شرق به جنوب شرق کشور و ارتقا از بخش به شهرستان از موقعیت های ممتازی برخوردار است.
شهر سربیشه نیز دارای چندین اثر تاریخی و فرهنگی است ، روستای شگفت انگیز ماخونیک در 78 کیلومتری شرق سربیشه از جمله جاذبه های بی نظیر این شهرستان و استان است.
روستای ماخونیک که به سرزمین لی لی پوت های ایران معروف است یکی از هفت روستای شگفت انگیز ایران نیز به حساب می‌آید. از جمله ویژگی های فرهنگی این روستا می توان به بافت معماری روستا ، در‌های کوتاه منازل ، پوشاک ، غذا‌های سنتی و همچنین به رسوم آنها در مجالس عروسی و عید قربان اشاره کرد.
علاوه بر آن چشمه آب درمانی آبترش از توابع شهرستان سربیشه از دیگر جاذبه های این شهرستان است. این چشمه دارای آبی سرد است که خواص آن در درمان بیماری های پوستی ، اعصاب و روان و گرفتگی عضلات مناسب است.
در طول مسیر بیرجند ـ سربیشه و نهبندان امکانات پذیرایی و سرویس های بهداشتی مناسبی برای رفاه حال مسافران وجود دارد که در فاصله 110 و 150 کیلومتری این محور قرار دارند.
مود نیز از توابع شهرستان سربیشه است که مرکزی مهم برای قالیبافی محسوب می شود.
قالیبافی در این شهر از ارزشمند‌ترین انواع قالی در جهان محسوب می شود و مرغوبیت آن در جهان شهره است.
شهر نهبندان به‌عنوان دروازه جنوبی از سمت شمال و دروازه ورودی از سمت جنوب از دیگر شهرستان های خراسان جنوبی است.
نهبندان نیز که در قلب کویر واقع شده است از مناطق محروم استان و حتی کشور محسوب می شود که دارای چند اثر و بنای تاریخی ارزشمند است که از جمله آن می‌توان به آسبادهای نهبندان ، خوانشرف ، قلعه شاهدژ ، قلعه نهبندان و مسجد میغان اشاره کرد.
خراسان جنوبی از طرف غرب دروازه اتصال به نقاط مرکزی و جنوبی کشور محسوب می شود، شهر بشرویه به عنوان نقطه ارتباطی استان های خراسان جنوبی و یزد دارای موقعیت ویژه ای از نظر جغرافیایی است.
وجود بافت تاریخی و ارزشمند شهر بشرویه، قلعه دختر بشرویه و همچنین مناطق گردشگری امامزاده گان از جمله جاذبه های این شهرستان محسوب میشود.
شهرستان سرایان نیز در شمال غربی استان واقع شده است، آنچه از بررسی های باستان شناسی به دست آمده حاکی از آن است که سابقه تاریخی سرایان به دوران قبل از اسلام باز می‌گردد.
سد زو از یادگار‌های باقی مانده از این دوران است و مسجد جامع ، کاروانسرای سرایان ، مقبره توارنشاه ، آب انبار سفلی ، آب انبار کمال آیسک ، مسجد جامع سه قلعه و برج حصار سه قلعه از بنا‌های شاخص این منطقه به حساب می آیند.
شهرستان فردوس هم به‌عنوان نقطه ارتباطی استان های خراسان رضوی ـ جنوبی و استان یزد از دیگر شهرستان های استان است که در سال 1386 به استان ملحق شد.
این شهرستان نیز به دلیل قرار گرفتن در محل تلاقی به استان های مذکور از موقعیت ویژه اقتصادی و اجتماعی برخوردار است.
جاذبه های کم نظیر از جمله مناطق نمونه گردشگری باغستان ، آبگرم معدنی فردوس ، شهر تاریخی تون ، روستای بیدسکان ، مسجد جامع فردوس ، مدرسه علمیه علیا و... از مهم ترین جاذبه های گردشگری شهرستان فردوس است که همه ساله خیل عظیم مسافران داخلی و خارجی را پذیرایی می کند.
آبگرم معدنی فردوس از جاذبه های شاخص استان محسوب میشود که بیشترین حجم مسافر را در شهرستان دارا است. آبگرم معدنی فردوس در فاصله حدود 20 کیلومتری شمال شرقی این شهر واقع شده است، این آبگرم طبیعی با خواص طبی و درمانی اعجاب انگیز سالانه پذیرای خیل عظیمی از گردشگران داخلی و خارجی است.
استفاده از این آبگرم معدنی برای درمان بسیاری از بیماری های پوستی و مفصلی موثر و توسط پزشکان توصیه شده است.
همچنین روستای ییلاقی باغستان علیا در 15 کیلومتری شرق شهر فردوس واقع شده و با داشتن مناظر بدیع و بکر طبیعی، قنات تاریخی و شگفت انگیز، درختان فراوان و سر به فلک کشیده چنار و باغستان های پهناور انار از جمله مناطق ییلاقی و گردشگری شهرستان فردوس محسوب میشود که در فصول گرم سال اطراق گاه مطلوبی برای مسافران و گردشگران است. شهرستان فردوس با داشتن انارهای مرغوب ، پس از ساوه و نی ریز ، سومین قطب تولید محصول انار ایران است که محصول آن به خارج از کشور نیز صادر میشود.
